Iranska pesnica na festivalu IGNOR

Grlo

Kozarec pri moji roki.
Nobenega glasu.
Na moje zdravje!
Kozarec v mojem grlu.
Doseže glas … in moj molk te kliče iz kozarca … iz sebe … iz mene.
Da sem pozabila, da si se ugnezdil v kozarcu prav v mojem grlu.
Tako molk … kozarec … grlo … in ti postaneš moj glas.

Hiša, hiša v Sari, ki sedi sama v samoti notranjega dvorišča.

A na zunanjem dvorišču se kozarec razbije.

– Nimaš doma, nimaš glasu!

Sedim ob svoji roki … ob tebi.

Hiša postane oboje, tvoje in moje grlo brez notranjega dvorišča, in jaz nimam grla … in ti ne zunanjega dvorišča … ni več samote.

Pokličem te štiridesetkrat, štiridesetkrat mi črepinje kozarca napolnijo grlo.
Pojem pesem … saj sem vendar pevka.

***

گلو

لیوان کنار دستم است.
صدایی بالا نمی‌آید.
به خودم سلام می‌کنم.
لیوان در گلویم می‌نشیند.
می‌رسد به صدا.. تا سکوت خودم که تو را صدا بزند از لیوان..
از خودش.. از من.
که از یاد ببرم تو در لیوان خانه کردی و من در گلوی خودم.
تا سکوت.. تا لیوان.. تا گلو.. تا تو صدای من باشی.
خانه‌خانه‌هایی برای سارایی که خلوت کرده در اندرونی.

در بیرونی اما لیوان می‌شکند.

ــ تو که خانه نداری! صدا نداری!

کنار دستم می‌نشینم.. کنار تو می‌نشینم.
خانه گلوی هر دویمان می‌شود.. که اندرونی ندارد و من گلو ندارم..
و تو بیرونی نداری.. هیچ خلوتی، دیگر.

چهل و سه بار صدایت می‌زنم.. چهل و سه بار گلویم از لیوان شکسته پُر می‌شود.
دارم آواز می‌خوانم.. آوازه‌خوانم دیگر 

***

Tema

Noč je pozabila
tisočletno tišino Šeherezade
toliko stihov.

Noč in tisoč neskončnih molkov zgodb, ki so ostale
brez poezije in brez melodije.
Da so postale tožba.
In jaz sem tu.
V tem molku.
In moje tisočletne oči pojejo pesmi in berejo zgodbe.

Tu sem. Med vsemi sencami noči, da
moje oči
so noč.

***

تاریکی

شب از یاد برده سکوت هزارسالهء شهرزادی که آن همه ترانه داشت.
شب و هزار سکوت بی عاقبت قصه هایی که دیگر
شعر نداشتند و ترانه نبودند
که ناله شدند.

و من اینجایم
میان همین سکوت.
و چشمان هزارساله ام شعر می گویند و
قصه می خوانند.

من اینجایم میان تمام سایه های شبی که
چشمانم
شب اند.

***

Vprašanje

Marčni tulipani!
Jaz pa sem maj.

In kaj naj storim?
Ko leže čas v mojo dlan,
te že nekaj časa ni,
te še nekaj časa ne bo …

Ne vem.
Še vedno ne vem.
Kaj se je zgodilo, da sem te vzljubila,
kje sem te videla?
Saj prihajaš nenadoma in
odhajaš hipoma.

***

پرسش

لاله های فروردینی
من خردادم.
وچه کنم
زمان در دست من که می آید
مدتی ست رفته‌اید
ومانده تا بیایید ..

نمی دانم
هنوز نمی دانم
چه شد که شیفتهء شما شدم
کجا شما را دیدم
که آنی می آیید و
آنی می روید .

***

Ko hodijo oči

Ograja je postajala razdalja od triinštiridesete stopnice do tal.
In prva stopnica včasih ne seže do tal.
Ti seže do tretjega nožnega prsta.
In drži od tvojega pogleda, ki zre po stezi, ne gor in ne dol.

Ko narediš korak navzgor in odmakneš to nogo od one, boš videla, da si se zmotila in namesto nog vzela oči.
Zdaj oči hodijo.

Tu je najvišje deblo drevesa, kjer ni ostal list na listu, in postavili smo ograjo.
Pritrdili žico, da še samih sebe ne bi klicali.

Zdaj bi morala biti steza pot med zgoraj in spodaj in stopnicami in nogami in ograjami in očmi, da prideš sem.

Drevo je doseglo tla s prve stopnice, ko ni stal kamen na kamnu.
Ograje so narejene iz mojega tretjega nožnega prsta.

Ti, ki mi ničesar ne rečeš … Jaz, ki ti ničesar ne rečem.

*** 

وقتی چشم‌ها راه می‌روند

نرده، فاصله‌ا‌ی می‌شد از سی و پنجمین پله تا زمین.
و اولین پله به زمین نمی‌رسد، گاهی.
می‌رسد به انگشت سوم پای تو.
و از لای نگاهت که میخ شده در امتداد یک راه که نه بالا دارد نه پایین،
می‌رود.

خیز که برداری، این پا را که از آن پا فاصله بدهی، می‌بینی پا را جای چشم‌هات اشتباه گرفته‌ای.

چشم‌ها دیگر راه می‌روند.

این‌جا ساقه‌ی بلند آن درخت است که برگ روی برگ بند نشد و ما نرده زدیم.. سیم بستیم تا صدا نکنیم خودمان را.

دیگر راه باید راهی بین بالا و پایین و پله و پا و نرده و چشم می‌بود که
تا این‌جا می‌آمدی.
درخت از اولین پله به زمین رسید که سنگ روی سنگ بلند شد.
نرده‌ها شدند جنس انگشت سوم پای من.

تو که به من چیزی نگفتی.. من که هیچ نگفتم به تو.

***

Štirideset, štirideset metuljev

Mesec sviloprejk ni decembra.

Če bi bila katera koli ženska pred letom 1977, bi se do zdaj že štiridesetkrat preselila.
Leta so tekla okrog mene … So sedela okrog mene
v štirideset barvah, štirideset vzorcih … s štirideset čevlji in štirideset barvami in štirideset vrstami ličil,
s štirideset pričeskami za kratke in dolge lase.

December teče čezme v tem krogu.
Sviloprejke se nenehno zabubljajo in se izlegajo kot štirideset, štirideset metuljev.
Sedim pred seboj in se ne spominjam nobene ženske, ki je jaz in je ona.

Leta tečejo mimo nas.

Dotlej si na snežno decembrsko jutro s škarjami izrisujem krila na glavi.
Znova bi odprla zapredek.

Kaj pa, če? Tokrat je december odprl zapredek.

***

چهل‌تا چهل‌تا پروانه

ماه کرم‌های ابریشم، آذر نیست.
هر زنی هم که می‌بودم در سال ۱۳۵۰،
حتماً چهل جا عوض کرده بودم، امروز.
سال‌ها دور‌م زده بودند.. نشسته بودند دور‌م.
به چهل رنگ و چهل نقش.. با چهل کفش و چهل پیراهن..
چهل قلم آرایش.. چهل شکل از کوتاهی و بلندی موهایم.

آذر بر من می‌گذرد، در این دایره.
کرم‌های ابریشم مدام‌مدام پیله می‌تنند و چهل‌تا چهل‌تا پروانه می‌شوند.
نشسته‌ام روبروی خودم و هیچ زنی را به یاد نمی‌آورم که
من باشد و او.

سال‌ها بر ما می‌گذرند.
تا من در یک صبح برفی آذری، بال‌های سرم را با قیچی طراحی کنم.
پیله را بشکافم، باز.
چه می‌شود؟ یک‌بار هم آذر پیله بدرد.

***

Stopnice

Mala prodajalka stihov je bila ona sama.
Sedela je na stopnicah pred trgovino za križiščem, in brž ko sem jo zagledala, mi je v glavi zaigrala Banānova* pesem.
Božanstvo je sedelo na stopnicah, da me opomni: »Ne ve, da smo tam …
Pocuka me za dlan …«

Dlan nima glasu … Ima črte kot cesta v puščavi, seže do podzemne reke … da gremo tja dol po vodo, da se odžejamo.
Na mah se domislimo, da smo glas pustili tam zgoraj.

Dvigni glas … Dvigni roke.

Božanstvo je v tvoji dlani, sedi na stopnicah … je šlo k podzemni reki, da se odžeja.
Da se odžeja, mala prodajalka stihov.

* Gholām-Hossein Banān: eden najpomembnejših iranskih pevcev 20. stolejta. Navedena verza sta iz pesmi o ulični prodajalki Hafisovih stihov, ki se v Iranu uporabljajo za vedeževanje. (Op. Sara Afzali.)

Prevedli  Katja Zakrajšek in Sara Afzali

*** 

چهل‌تا چهل‌تا پروانه

ماه کرم‌های ابریشم، آذر نیست.
هر زنی هم که می‌بودم در سال ۱۳۵۰،
حتماً چهل جا عوض کرده بودم، امروز.
سال‌ها دور‌م زده بودند.. نشسته بودند دور‌م.
به چهل رنگ و چهل نقش.. با چهل کفش و چهل پیراهن..
چهل قلم آرایش.. چهل شکل از کوتاهی و بلندی موهایم.

آذر بر من می‌گذرد، در این دایره.
کرم‌های ابریشم مدام‌مدام پیله می‌تنند و چهل‌تا چهل‌تا پروانه می‌شوند.
نشسته‌ام روبروی خودم و هیچ زنی را به یاد نمی‌آورم که
من باشد و او.

سال‌ها بر ما می‌گذرند.
تا من در یک صبح برفی آذری، بال‌های سرم را با قیچی طراحی کنم.
پیله را بشکافم، باز.
چه می‌شود؟ یک‌بار هم آذر پیله بدرد.